در این مقاله به بررسی وسایل و دستگاه های آزمایشگاهی می پردازیم. لوازم آزمایشگاهی در علوم آزمایشگاهی نقش بسیار مهمی ایفا می کنند و برای انجام تجربیات و اندازه گیری های دقیق از آن ها استفاده می شود.
میکروتوم آزمایشگاهی
میکروتوم آزمایشگاهی (Microtome) یک دستگاه آزمایشگاهی است که برای برش نمونه های بیولوژیکی به قطرهای بسیار نازک و دقیق با استفاده از تیغه های تیز به کار می رود. این دستگاه ها به طور گسترده در آزمایشگاه های پزشکی، بیولوژی، بیوشیمی، و علوم دیگر برای تهیه برش های نازک از نمونه های بافتی، سلولی، و مواد بیولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربردهای میکروتوم آزمایشگاهی
- پژوهش بیولوژیکی و پاتولوژی: برای تهیه برش های نازک از نمونه های بافتی و مشاهده تحت میکروسکوپ نوری.
- تولید شرائط نمونه برداری: برای تهیه برش های نازک از نمونه های بافتی به منظور نمونه برداری در آزمایشات مختلف.
- تهیه برش های نازک برای بررسی ترکیبات مختلف: در آنالیز شیمیایی و بیوشیمیایی نمونه ها.
انواع میکروتوم آزمایشگاهی
- میکروتوم اسلایدی (Sledge Microtome): از این نوع میکروتوم برای تهیه برش های نازک از نمونه های بافتی به کمک تیغه های ثابت استفاده می شود.
- میکروتوم روتاری (Rotary Microtome): این نوع میکروتوم برای تهیه برش های بیولوژیکی نازک به کمک تیغه های چرخان استفاده می شود.
نگهداری از میکروتوم آزمایشگاهی
- پس از هر استفاده، تمیز کردن دقیق تیغه ها و قسمت های میکروتوم و حفظ نظافت آنها.
- اطمینان حاصل کردن از تنظیم صحیح دستگاه و تعمیرات دوره ای آن.
استفاده از میکروتوم آزمایشگاهی
- نمونه مورد نظر را برای برش آماده کنید.
- میکروتوم را روشن کرده و تیغه را به دقت تنظیم کنید.
- نمونه را بر روی میکروتوم قرار دهید و با استفاده از تیغه، برش را ایجاد کنید.
- برش های تهیه شده را با دقت جمع آوری کرده و برای مطالعه و تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار دهید.
- با رعایت دقت در نگهداری و استفاده از میکروتوم آزمایشگاهی، می توانید برش های نازک و دقیق از نمونه های بیولوژیکی و بافتی تهیه کرده و در تحقیقات و آزمایشات خود به کار ببرید.
کرایوستات آزمایشگاهی Cryostat چیست
کرایوستات آزمایشگاهی (Cryostat) یک دستگاه آزمایشگاهی است که برای برش و تهیه برش های بسیار نازک از نمونه های بافتی یا مواد بیولوژیکی در دماهای بسیار پایین (تا -80 درجه سانتی گراد) استفاده می شود. این دستگاه ها به طور گسترده در آزمایشگاه های پزشکی، بیولوژی، پاتولوژی، و علوم دیگر برای تهیه برش های مورد نیاز در تحقیقات و تشخیص بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربردهای کرایوستات آزمایشگاهی
تهیه برش های نازک بیولوژیکی: برای تهیه برش های نازک از نمونه های بافتی، سلولی، و ترکیبات بیولوژیکی به منظور بررسی تحت میکروسکوپ
تحقیقات پاتولوژی: در تشخیص و مطالعه بیماری ها و تغییرات بافتی در برش های بافتی.
تحقیقات داروسازی: برای مطالعه تاثیر داروها بر بافت ها و تشخیص تغییرات دارویی.
انواع کرایوستات آزمایشگاهی
کرایوستات حرارتی (Thermal Cryostat): این نوع کرایوستات قادر به تنظیم دمای پایین و انجام برش ها در دمای پایین است.
کرایوستات حرکتی (Motorized Cryostat): دارای یک مرحله حرکتی برای جا به جا کردن نمونه ها و ایجاد برش های دقیق تر است.
نگهداری از کرایوستات آزمایشگاهی
پس از هر استفاده، تمیز کردن دقیق کرایوستات و تعویض برش ها و تیغه ها.
اطمینان حاصل کردن از تنظیم صحیح دستگاه و تعمیرات دوره ای آن.
رعایت دقت در نگهداری دمای مناسب در داخل کرایوستات.
استفاده از کرایوستات آزمایشگاهی
نمونه مورد نظر را در داخل کرایوستات قرار دهید.
دمای مورد نظر را تنظیم کرده و منتظر شدید تا دما به دقت مطلوب برسد.
با استفاده از تیغه مخصوص کرایوستات، برش های نازک از نمونه تهیه کنید.
برش های تهیه شده را با دقت جمع آوری کرده و برای مطالعه و تحقیقات خود به کار ببرید.
با استفاده از کرایوستات آزمایشگاهی، می توانید برش های بسیار نازک و دقیق از نمونه های بافتی تهیه کرده و در تحقیقات و تشخیص مختلف مورد استفاده قرار دهید.
کاربردهای دستگاه PCR
تشخیص بیماری های ژنتیکی: برای تشخیص اختلالات ژنتیکی مانند بیماری های وراثتی و متابولیک.
تجزیه تحلیل DNA: برای تعیین ترتیب بازرگانی DNA، تحلیل تغییرات ژنتیکی و شناسایی DNA های خاص.
مطالعات تکاملی: در تحقیقات مرتبط با تکامل گونه ها و نسل های مختلف.
انواع دستگاه PCR
PCR تقویت تک مرحله ای (Conventional PCR): برای تکثیر تکه های مشخصی از DNA و ژن ها به کار می رود.
PCR در زمان واقعی (Real-Time PCR): برای اندازه گیری تعداد دقیق کپی های DNA در طی انجام واکنش PCR به صورت زمان واقعی و در حین انجام واکنش به کار می رود.
نگهداری از دستگاه PCR
دستگاه را در محیطی خشک و بدون گرد و غبار نگهداری کنید.
برای اطمینان از دقت دستگاه، از تنظیمات و کالیبره های منظم استفاده کنید.
استفاده از دستگاه PCR
تهیه مخلوط واکنش PCR که شامل DNA نمونه، پرایمرها، ترکیبات فعال کننده و DNA پلیمراز است.
مخلوط واکنش را در لوله های PCR قرار داده و به دستگاه PCR منتقل کنید.
تنظیم دستگاه با پارامترهای مورد نیاز (دما و زمان) و شروع واکنش PCR.
پس از اتمام واکنش، نتایج را تحلیل و تفسیر کنید.
دستگاه PCR ابزار اساسی در تحقیقات مولکولی و تشخیص بیماری های ژنتیکی و علوم آزمایشگاهی مختلف است و امکان انجام تکثیر دقیق و سریع DNA را فراهم می کند.
تمیزکننده التراسونیک آزمایشگاهی Ultrasonic cleaner چیست
تمیزکننده التراسونیک آزمایشگاهی (Ultrasonic Cleaner) یک دستگاه آزمایشگاهی است که از امواج فراصوتی برای تمیزکردن اشیاء و نمونه های آزمایشگاهی استفاده می کند. این دستگاه با تولید امواج التراسونیک کوتاه مدت و بسیار شدید در مایعات، ذرات و آلاینده ها را از سطح اشیاء جدا می کند. تمیزکننده التراسونیک در تعداد زیادی از کاربردهای آزمایشگاهی و صنعتی به کار می رود.
کاربردهای تمیزکننده التراسونیک
تمیزکردن و تعقیم ابزارهای آزمایشگاهی: از جمله لوازم آزمایشگاهی، ظروف شیشه ای، پیستون ها و سوزن های اتوکلاوی.
تمیزکردن قطعات الکترونیکی: برای حذف ذرات گرد و غبار از قطعات الکترونیکی و ترکیبات مدارهای چاپی.
پاکسازی جواهرات و ساعت ها: برای پاکسازی جواهرات، ساعت ها و سایر زیورآلات.
انواع تمیزکننده التراسونیک
تمیزکننده التراسونیک حمامی: این نوع دستگاه به صورت یک واحد حمامی بزرگ طراحی شده است که اشیاء را درون مایع التراسونیک قرار می دهید.
تمیزکننده التراسونیک کفی: این نوع دستگاه دارای یک واحد کفی است که اشیاء را بر روی آن قرار می دهید و امواج التراسونیک را از زیر به آنها می فرستد.
نگهداری از تمیزکننده التراسونیک
دستگاه را بعد از هر استفاده به دقت تمیز کنید و از خشک کردن مناسب آن اطمینان حاصل کنید.
مایعات مورد استفاده در دستگاه باید مناسب و تمیز باشند و به موازین تعیین شده در دستگاه پر شوند.
استفاده از تمیزکننده التراسونیک
اشیاء مورد نظر خود را در مایع التراسونیک داخل تمیزکننده قرار دهید.
دستگاه را روشن کرده و زمان و توان تمیزکننده را تنظیم کنید.
پس از اتمام واکنش، اشیاء را از دستگاه خارج کرده و به دقت تمیز کرده و شستشو کنید.
تمیزکننده التراسونیک ابزار مهمی در آزمایشگاه ها و صنایع مختلف است که به تمیزی و تعقیم اشیاء و قطعات مختلف کمک می کند و زمان و انرژی را برای تمیزکردن دستی کاهش می دهد.
دستگاه تقطیر روتاری یا روتاری اواپراتور Rotary evaporator چیست
دستگاه تقطیر روتاری یا روتاری اواپراتور (Rotary Evaporator) یک ابزار آزمایشگاهی است که برای تقطیر مواد محلول در محیطی بدون فشار و در دمای کم استفاده می شود. این دستگاه از یک قسمت دائمی به نام بحرانه (سردکننده) و یک دستگاه دورانی به نام فلسکس که در آن ترکیب مورد نظر تقطیر می شود، تشکیل شده است. تقطیر روتاری به عنوان یکی از ابزارهای پرکاربرد در علوم آزمایشگاهی و شیمی استفاده می شود.
کاربردهای تقطیر روتاری
تقطیر محلول ها: برای تخلیص مواد محلول در محلول های مختلف، از جمله تقطیر از حلال ها، محلول های دارای مواد محلول جامد و تقطیر درجه حرارت پایین (تحت فشار کم).
تقطیر و غنی سازی عصاره های گیاهی و عصبی: در تولید عصاره ها و اسانس های گیاهی و همچنین در تقطیر و غنی سازی محصولات شیمیایی مانند داروها و عطرها.
تقطیر سولفور آلی: در شیمی آلی، برای تقطیر سولفور آلی و تامین مواد خالص برای تحقیقات شیمیایی.
انواع تقطیر روتاری
تقطیر روتاری تک لایه (Single-Layer Rotary Evaporator): دارای یک لایه و یک فلسکس و یک سردکننده معمولاً استفاده می شود.
تقطیر روتاری دو لایه (Double-Layer Rotary Evaporator): دارای دو لایه فلسکس برای تقطیر مواد در شرایط بحرانه و در دماهای مختلف استفاده می شود.
نگهداری از تقطیر روتاری
دستگاه را پس از هر استفاده به دقت تمیز کرده و تمیزکننده های مخصوص تمیزکردن لوله ها و سردکننده ها را به کار ببرید.
سیستم خنک کننده را به مرتب تمیز کرده و از تماس با ذرات خارجی جلوگیری کنید.
استفاده از تقطیر روتاری
محلول مورد نظر را در فلسکس قرار دهید.
تنظیم دمای سردکننده و سرعت دوران فلسکس را انجام دهید.
برای شروع تقطیر، دمای سردکننده را تا دمای مورد نظر کاهش دهید و دستگاه را روشن کنید.
تا زمانی که ماده محلول تقطیر شده و به شکل تمامی دریافت شود، ادامه دهید.
پس از اتمام تقطیر، محلول مورد نظر را از فلسکس جدا کنید.
تقطیر روتاری یکی از ابزارهای مهم در آزمایشگاه های شیمیایی و علوم آزمایشگاهی است که به تمیزکردن و تخلیص مواد محلول کمک می کند و در تولید محصولات شیمیایی و فرآوری مواد مختلف به کار می رود.
سل کانتر Colony counter چیست
سل کانتر (Colony Counter) یک دستگاه آزمایشگاهی است که برای شمارش و تخمین تعداد کلونی های میکروبی روی محیط کشت، پتری دیش و دیگر سطوح کشت میکروبی به کار می رود. این دستگاه از یک صفحه شیشه ای شفاف یا دیگر مواد مشابه تشکیل شده است که به وسیله نور مناسب برای دیدن کلونی ها به مثابه لایه ای شیشه ای وصل می شود.
کاربردهای سل کانتر
تحقیقات میکروبیولوژی: برای شمارش کلونی های باکتری، قارچ، ویروس و دیگر میکروارگانیسم ها در زمینه های مختلف تحقیقات میکروبی.
کنترل کیفیت محصولات غذایی: در صنایع غذایی برای ارزیابی و کنترل کیفیت محصولات و شناسایی میکروارگانیسم های آلاینده.
داروسازی: در کنترل کیفیت و تجزیه و تحلیل کشت های مختلف میکروبی که در تولید داروها به کار می روند.
انواع سل کانتر
سل کانتر دستی: که نیاز به تعداد کلونی ها را به صورت دستی شمارش می کند. این نوع مناسب برای کاربردهای کم حجم و غیرخودکار است.
سل کانتر اتوماتیک: که با استفاده از دوربین و نرم افزارهای تصویری، کلونی ها را به صورت خودکار شمارش می کند. این نوع برای کاربردهای بزرگتر و دقیقتر مناسب است.
نگهداری از سل کانتر
سل کانتر باید در محیطی تمیز و خشک نگهداری شود.
صفحه شیشه ای دستگاه باید با دقت تمیز شود تا دید بهتری از کلونی ها داشته باشید.
استفاده از سل کانتر
نمونه های کشت شده را بر روی پتری دیش یا سطوح کشت قرار دهید.
دستگاه را روشن کرده و با استفاده از لوپ یا دوربین مجهز به آن، کلونی ها را در زیر نور مخصوص دیده و شمارش کنید.
تعداد کلونی ها را ثبت کرده و به تحلیل های مورد نیاز برای تحقیق یا کنترل کیفیت ادامه دهید.
سل کانتر به عنوان یک ابزار اساسی در آزمایشگاه ها و صنایع مختلفی که به مراقبت از بهداشت عمومی و کنترل کیفیت نیاز دارند، استفاده می شود. این دستگاه به دقت در شمارش و تخمین تعداد کلونی ها کمک می کند و نتایج دقیقی را ارائه می دهد.
چراغ بونزن Bunsen burner چیست
چراغ بونزن (Bunsen Burner) یک دستگاه گازی است که در آزمایشگاه های علوم زیستی، شیمیایی و فیزیک برای ایجاد شعله باز و انجام فرآیندهای گرمایشی و شیمیایی به کار می رود. این دستگاه به نام دانشمند آلمانی “روبرت بونزن” نامگذاری شده است.
کاربرد چراغ بونزن
گرمایش مواد: چراغ بونزن برای گرم کردن نمونه ها، محلول ها، و مواد شیمیایی به کار می رود.
ضدعفونی کردن ابزارها: این دستگاه معمولاً برای ضدعفونی کردن ابزارهای آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد. شعله باز حرارت بسیار بالایی دارد و می تواند باعث کشتن میکروارگانیسم ها شود.
آزمایش های کمیابی: در آزمایشاتی که نیاز به حرارت مستقیم دارند، از چراغ بونزن استفاده می شود. مثلاً در آزمایش های تیتراسیون.
انواع چراغ بونزن
چراغ بونزن با تنظیم آتش: این نوع دارای دکمه های تنظیم آتش است که اجازه تنظیم ارتفاع شعله و تغییر شدت حرارت را می دهد.
چراغ بونزن بدون تنظیم آتش: این نوع چراغ بونزن دارای دکمه تنظیم ندارد و شعله به صورت ثابت عمل می کند.
نگهداری از چراغ بونزن
بررسی لوله گاز: قبل از هر استفاده، لوله گاز برای اطمینان از عدم وجود نشت یا خرابی باید بررسی شود.
پاکسازی بخش های چراغ: بخش های مختلف چراغ بونزن باید تمیز و خشک باشند. به خصوص نوکهای شعله گیر باید بدون آلودگی باشند.
استفاده از چراغ بونزن: حین استفاده از چراغ بونزن، به دقت کنترل شعله و شدت حرارت را انجام دهید. همچنین، دقت کنید که ایمنی در آزمایشگاه حفظ شود.
استفاده از چراغ بونزن
لوله گاز را به چراغ بونزن متصل کنید و سیلندر گاز را باز کنید.
با فشار دادن دکمه ایجاد شعله، شعله را روشن کنید.
با استفاده از دریچه کنترل شعله، می توانید شدت حرارت را تنظیم کنید.
پس از اتمام کار، چراغ بونزن را خاموش کرده و سیلندر گاز را ببندید.
قبل از غیرفعال کردن چراغ بونزن، اطمینان حاصل کنید که شعله به طور کامل خاموش شده است.
استفاده از چراغ بونزن باید با دقت و ایمنی انجام شود تا هرگونه حادثه یا آتش سوزی جلوگیری شود.
هاون چینی دسته دار (Mortar and Pestle) چیست
هاون چینی دسته دار (Mortar and Pestle) نسخه بهبود یافته هاون و پیستو معمولی است که دارای یک دسته است. این ابزار از دو بخش تشکیل شده است: هاون که یک ظرف عمق دارد و پیستو دارای دسته است. هاون معمولاً از مواد سنگی، سرامیکی، چوبی یا فلزی ساخته می شود و پیستو دارای یک ساقه برای استفاده آسان است.
کاربرد هاون چینی دسته دار
خرد کردن و آسیاب مواد: هاون چینی دسته دار برای خرد کردن و آسیاب مواد مختلف به کار می رود. از جمله خرد کردن گیاهان دارویی، ادویه جات، مواد شیمیایی، و حتی داروها.
تهیه پودرها و محصولات خشک: این ابزار برای تهیه پودرهای گیاهی، پودر دارویی، و محصولات خشک مورد استفاده قرار می گیرد.
ترشح عصاره ها: در آزمایشات مربوط به گیاهان دارویی و شیمیایی، می توان از هاون چینی دسته دار برای ترشح عصاره ها و تمیز کردن نمونه ها استفاده کرد.
انواع هاون چینی دسته دار
هاون چینی دسته دار سنگی: این نوع از هاون چینی دسته دار اغلب از سنگ های نرم مانند گرانیت ساخته می شود و برای خرد کردن و آسیاب مواد مختلف بسیار مؤثر هستند.
هاون چینی دسته دار سرامیکی: این نوع دارای سطحی صیقلی و نرم هستند و برای مصارف آزمایشگاهی متداول هستند.
هاون چینی دسته دار چوبی: برای خرد کردن مواد خشک و گیاهان دارویی به کار می روند. از آنجا که چوب جذب رطوبت می کند، باید با دقت نگهداری شوند تا خراب نشوند.
نگهداری از هاون چینی دسته دار
پس از استفاده، هاون چینی دسته دار را با آب گرم و مایع ظرفشویی بشویید و دقت کنید که تمام زائده ها و مواد مختلف از آنها خارج شوند.
آبکشی و خشک کردن آنها به طور کامل اهمیت دارد تا جلوگیری از رسوبات و رطوبت باقی مانده شود.
در صورت لزوم، هاون چینی دسته دار را با روغن طبیعی نظیر روغن مواد غذایی یا روغن معدنی تغذیه دهید تا نگهداری و پاکسازی آسان تری داشته باشند.
استفاده از هاون چینی دسته دار
مواد مورد نظر خود را در هاون قرار دهید.
با استفاده از پیستو و دسته دسته، مواد را با فشار دادن و گرداندن زیر فشار خرد کنید. برای به دست آوردن آسیاب های خشکتر، مواد را بیشتر خرد کنید.
پس از اتمام کار، مواد خرد شده را از هاون چینی دسته دار بردارید و از آنها به مورد نظر خود استفاده کنید.
ظرف تبخیر Evaporating dish چیست
ظرف تبخیر (Evaporating Dish) یک وسیله آزمایشگاهی است که برای تبخیر مواد مایع و باقی مانده کردن مواد جامد به کار می رود. این ظرف معمولاً از پیرکس (شیشه مقاوم به حرارت)، سرامیک یا فلز تهیه می شود و دارای شکلی کمی متغیر است؛ از مدل های کم عمق و پهن تا مدل های عمیق تر و کمی بزرگتر.
کاربرد ظرف تبخیر
تبخیر مواد: از ظرف تبخیر برای تبخیر مواد مایع مثل محلول های شیمیایی، ترشح ها، و دیگر مواد مایع استفاده می شود. این عمل برای جداسازی مواد جامد از مواد مایع و یا تمرکز کردن مواد حلال به کار می رود.
تجزیه و تحلیل شیمیایی: در آزمایشات شیمیایی، ظرف تبخیر به عنوان یک وسیله برای تهیه نمونه های خشک از مواد مایع برای تجزیه و تحلیل شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع ظرف تبخیر
ظرف تبخیر شیشه ای (Glass Evaporating Dish): این نوع ظرف تبخیر از شیشه مقاوم به حرارت مانند پیرکس ساخته شده است و به عنوان انتخاب اصلی در بسیاری از آزمایشگاه ها استفاده می شود.
ظرف تبخیر سرامیکی (Ceramic Evaporating Dish): این نوع ظرف تبخیر از سرامیک تهیه می شود و معمولاً در شرایط حرارتی بالا به کار می رود.
ظرف تبخیر فلزی (Metal Evaporating Dish): ظرف های تبخیر از فلزات مانند آلومینیوم ساخته شده اند و در برخی موارد خاص مورد استفاده قرار می گیرند.
نگهداری از ظرف تبخیر
پس از استفاده، ظرف تبخیر را با آب گرم و مایع ظرفشویی بشویید تا تمام مواد باقی مانده از داخل آن خارج شوند.
قبل از استفاده بعدی، ظرف تبخیر باید به طور کامل خشک شود تا هیچ رطوبتی در آن باقی نماند.
از تماس مستقیم با مواد شیمیایی حرارتی که ممکن است با سطح ظرف تبخیر در دمای بالا در ارتباط باشند خودداری کنید تا آسیب به ظرف نرود.
استفاده از ظرف تبخیر
مواد مایع مورد نظر را در ظرف تبخیر قرار دهید.
آتش را زیر ظرف تبخیر قرار دهید تا تبخیر مواد را آغاز کنید.
برای جلوگیری از تبخیر زیاد و احتمال سوختن مواد، دما و شدت حرارت را تنظیم کنید.
پس از تبخیر کامل مواد، ظرف تبخیر را از آتش بردارید و به خنک شدن دهید.
مواد جامد باقی مانده را از ظرف تبخیر جدا کرده و برای استفاده بعدی نگهداری کنید.
