لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 284

از خدا بی‌خبر-ظالم-نابه‌کار

 

اِحلیل خوردن(فریب خوردن)

زیر سر کسی بلتد شدن-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

خون مردن-منجمد شدن خون در زیر پوست بر اثر ضربه

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

حسن سینه-چاک کسی که به سر و وضع خود توجه نمی کند

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن
راستی؟-واقعن؟ آیا درست است؟
پل آن سوی رود بودن-کاری بی هوده بودن

چغاله بادام-بادام نارس

آفتاب‌نشین کردن کسی(کسی را از هستی ساقط کردن، خانه‌خراب کردن)
چیزی-فاصله ای-راهی-زمانی

از دست دادن(گم کردن)

زدن به سر کسی-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

دلبخواه-به اختیار-بدون رعایت رسم و قانون

تپه گذاشتن-بول کردن
باردار-آبستن-حامله

چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند

آی زرشک(آی زکی)
از بر گفتن یا نوشتن-متنی به اتکاء حافظه

خشک و خالی-مختصر و ناچیز

چروک انداختن-چین انداختن

حلوا جوزی-آدم ساده دل و سر به راه-پر حوصله و مطیع

زیاده روی-افراط-اسراف

آجیل مشکل‌گشا-آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند

ریقش درآمدن-بیرون زدن مواد درون امعا و احشا

دلبخواهی-دلبخواه

پاشنه ی در-چارچوب در که لولا دارد و در روی آن می چرخد

دل پُر داشتن-کینه و دلخوری دیرینه داشتن

در کردن-شلیک کردن-خالی کردن

 

دَرَ ک-در کوچک-برای نشان دادن بی اعتنایی نسبت به رویدادی بد به کار می رود

آب و خاک(میهن، دیار)

جز و وز-اظهار عجز و ناراحتی-شرح غم و اندوه-صدای سوختن چیزی

بی طرف-کسی که در دسته بندی گروهی شرکت و دخالت ندارد

زُق زُق کردن-احساس درد و تیر کشیدن

رده-حرف زشت یا نامربوط

چیزی را به کسی زهرمار کردن-مانع از لذت بردن از چیزی شدن

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن

برادر شوهر-برادرِ شوهر هر زن

 

 

دسته-جمعیت سینه زن

آب از آب تکان نخوردن-رخ ندادن جنجال و هیاهو-آرام ماندن اوضاع

حجله بستن-به پا کردن و آراستن حجله
جِرم-ته نشست هر چیز-آن چه از دود چسبنده بماند
تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن
چشم کردن-چشم زدن
اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه

پیله کردن به کسی-با مزاحمت اصرار و پافشاری کردن به کسی-پاپی کسی شدن

جرواجر کردن-پاره پاره کردن

آفتاب از مغرب درآمدن-روز قیامت-رویدادی شگرف پیش آمدن
پاکاری-شغل پاکار

دستی-پول نقدی که به عنوان وام کوتاه مدت از کسی می گیرند

خرافاتی-آن که به خرافات باور دارد-عقب مانده
دندان-گاز

زبان کوچکه-زبان کوچک

از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری

روکاری-کار روی بنا یا چیزی

 
از بر بودن-مطلبی را در حافظه داشتن

حال آمدن-بهبود یافتن-سرحال شدن-چاق شدن

خراب شدن بر سر کسی-نزد کسی بار و بندیل گشادن و ماندن
تشر تو شور کردن-هرت و پورت کردن

دلداری دادن-تسلی دادن
این به آن در-چیزی که عوض دارد گله ندارد-در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند

دخیل بودن-خواهش و التماس کردن از کسی برای انجام ندادن کاری

 

الفرار(گریز، بگریز !)

خرج دادن-مهمانی دادن در جشن های دینی یا ایام سوگواری

از سیر تا پیاز-همه چیز-با همه‌ی جزئیات

بلبشو-هرج و مرج-شلوغی
رفتن از رو-خجالت کشیدن-شرم کردن-از میدان به در رفتن-مجاب شدن

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

چنگ انداختن-چنگ زدن

در قال را گذاشتن-به سکوت برگزار کردن-مسکوت گذاشتن

بزن و برقص-پایکوبی-ساز و آواز-رقص و آواز

در غورگی مویز شدن-هنوز تازه کار بودن ولی ادعای مهارت و استادی کردن

رو گرفتن-چهره ی خود را پوشاندن
جُل-پوششی که روی اسب و خر می اندازند-لباس کهنه-میوه های بته ی مرده
د ِهه !-کلمه ای برای پرسش به معنی چرا چنین می کنی؟ چرا چنین می گویی؟ یا برای بیان اعتراض به کاری

 

دیر رس-میوه ای که دیر می رسد

خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

رکاب کش-به تاخت-با سرعت

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

پاتیل در رفته-پیر و شکسته

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

چپکی-از طرف چپ-خشم آلود
چشم زخم میرزا مهدی خانی-شکست بزرگ

انسان بودن(شریف و درست بودن)

پشه زدن-نیش زدن پشه

تبانی کردن-پنهانی پیمان بستن-ساخت و پاخت

درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد

 

اُزبَک-بی‌ریخت-ژولیده-ازخودراضی

پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند

خودفروشی-فاحشگی-خیانت

آقام که شما باشید(خدمت شما عرض کنم)

 

خوش دست-خوش پنجه-خوش نواز-آن که در بازی شانس می آوزد

اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن
دست و پای خود را جمع کردن-ترسیدن و مواظب گفتار و کردار خود شدن

ازقحطی‌درآمده-گرسنه‌چشم-آدم ندید‌بدید
بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

خاله وارَس-آدم فضول

آرتیست‌بازی(انجام کارهای غیرعادی)
دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

بد بیاری-بد شانسی-ناسازگاری بخت-چپلی

دزدیدن قد-خود را برای دیده نشدن خم کردن
خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

زحمت کشیدن-کار کردن

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

جز زدن-ناله و زاری کردن

تیر در کردن-تیراندازی کردن

اهل آن کار (کار بد)

تخت و تبارک-با آسودگی خیال
آش آلو شدن(خجالت‌زده شدن، سکه‌ی یک‌پول شدن، کنفت شدن)

پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق

 

دو کرپا-چمباتمه

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

رو دست زدن-فریب دادن-خام کردن
آش هفت جوش-قضیه‌ی پیچیده

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

بی بته-بی اصل و نصب-بی پدر و مادر

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

 

حسابی-معقول-مورد اعتنا-کاملن

بند-ریسمان-طناب-رشته

جای شکرش باقی است-باید سپاس داشت که از این بد تر نشده است

 
جرات کردن-گستاخی کردن-دلیری کردن

تخت و تبارک-با آسودگی خیال

پس انداز-پول کنار گذاشته شده-صرفه جویی

بال به بال کسی دادن-جانب کسی را گرفتن

 

از کسی رودست خوردن-از کسی فریب خوردن

 

زهره و زنبل کسی را ترکاندن-سخت ترساندن
تفنگ در کردن-تیراندازی با تفنگ

 

پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن
دانش جو-دانش پژوه-آن که در دانشگاه درس می خواند

داغ چیزی را به دل کسی گذاشتن-کسی را از چیزی محروم ساختن و در حسرت آن گذاشتن

آشغالی-سپور

این دست و آن دست کردن(وقت تلف کردن، وقت کشتن، به عقب انداختن)

دست اندر کار-دارای سهمی در انجام کاری-مشغول به کار

بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان

جهیز-اسباب خانه و زندگی که عروس به خانه ی شوهر می برد

پر کسی به پر کسی گرفتن-برخورد مختصری با کسی داشتن

 

پُف-فوت-ورم-آماس

خوش حساب-خوش معامله-آن که بدهی خود را به هنگام بپردازد

زیر بته عمل آمدن-بی پدر و مادر بودن-بی فرهنگ بودن
تنوره کشیدن-در حال چرخیدن به هوا پریدن

 

آش شله‌قلمکار(بی‌نظم و قاعده)

چیز دار-ثروتمند

دم موشی-هر چیز باریک و دراز

خانه ی خاله-جای راحت و خودمانی-ملک شخصی

بیخ خِر کسی را چسبیدن-کسی را مقصر شناختن

پته ی کسی روی آب افتادن-راز کسی فاش شدن-رسوا شدن

چپه شدن-واژگون شدن به یک سمت-برگشتن

تو هم رفتن-اوقات تلخ شدن-ناراحت شدن

دود ِ کلفت-دود مواد مخدر

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

ترید- تلیت

خواب به سر شدن-نگا. خواب به خواب شدن
چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه

دایی قزی-دختر دایی

 

خاکه-خرده ی هر چیزی

 

تامین آتیه-پیش بینی و اندوخته برای زندگی آینده

چشه ؟-او را چه شده ؟

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن

دریدگی-وقاحت-بی شرمی-پر رویی

خواهر و مادر گفتن-دشنام خواهر و مادر به کسی دادن

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

جُستن-چیز گمشده را یافتن

برادر زاده-فرزند برادر

بی تفاوت-بی اعتنا

حلبی آباد-آلونک نشین های خارج از شهر

زیر دم سستی-انحراف اخلاقی

 

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

انگشت‌شمار(کم، معدود)

تنابنده-انسان-آدم-ضعیف ترین بنده ی خدا

حمال باشی-به تخقیر به آدم ناشی و بی عرضه می گویند

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

خوش رو-زیبا-خندان

ادب شدن-فهمیدن-با تنبیه عاقل شدن-تجربه آموختن-آدم شدن

پیمانی-استخدام غیر رسمی

خوب کاشتن-از عهده ی کاری خوب برآمدن

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد

خبر مرگش-خدا مرگش بدهد

تلنگ در رفتن-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

دم بازی-چاپلوسی-تملق

 

حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

دعوا راه انداختن-سبب جنگ و جدال شدن

دست فروشی-شغل دست فروش

دود از کله ی کسی برخاستن-سخت شگفت زده شدن-حیرت بسیار کردن

تریت- تلیت

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

انگشت به دهان(حیرت‌زده، سرگشته)

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن
روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

خال گوشتی-نقطه ی برجسته ای از گوشت بر پوست بدن

 
بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن

تخته پاک کن-چیزی که با آن تخته سیاه را در کلاس پاک می کنند

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

رگ خود را زدن-به حق خود قانع بودن-ادعای زیاد نداشتن

دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره

آتش سوزاندن(شیطنت و شرارت کردن)

حلیله و ملیله-چیز موهوم-داروی بی خاصیت-روغن میخ طویله

پشه کوره-پشه ی ریز

پا پتی-پا برهنه

 

بر خر مراد سوار شدن-موفق شدن-به آرزوی خود رسیدن

زدن خود به آن راه-خود را به نادانی
تپه ماهور-زمین ناهموار

خنزرپنزری-کسی که چیزهای خرده ریزه و کم بها می فروشد
 

حسابگر-کسی که در کارها سود و زیان خود را در نظر می گیرد

خوش بنیه-سالم و قوی

چوب زدن-با چوب تنبیه کردن

تپق زدن-بیرون شدن بی اراده ی کلمه از زبان-چیزی جز مقصود گفتن

آسمان گرفتن-فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه

حرف های صد تا یک قاز-حرف های بی ارزش و بی معنی

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

به باد فحش یا کتک گرفتن-یک ریز فحش دادن یا کتک زدن

برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

زنگوله پای تابوت-فرزند مرد یا زن پیر
 

خوابگوشی-سیلی-کشیده

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن

دو برجی-کبوتری که در یک جا بند نمی شود
خرده کاری-کار جزیی
خیار شور-خیار سبز که مدتی در آب نمک بخوابانند

به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن

 

پیچ و خم خوردن-پیچ و تاب خوردن

خدا خدا کردن-بسیار آرزومند چیزی یا کسی بودن و آن را از خدا خواستن-پناه به خدا بردن

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن
به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن

 

رو شویی-ظرف یا دستگاهی که برای شستن دست و صورت نصب می کنند

از تک و تا نینداختن خود(از رو نرفتن، جا نزدن، خود را نباختن)
پِر پِر آمدن-به لرزه افتادن

در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم)
 

انگشت بر حرف نهادن(ایراد گرفتن، نکته‌گیری کردن، اعتراض کردن)

چشم زخم میرزا مهدی خانی-شکست بزرگ

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند

از راه نامشروع ) به پول و ثروت رسیدن

به خط کردن-به صف کشیدن

چشم زدن-چشم زخم زدن-ترسیدن

 

دندان شکن-قاطع-محکم

زور گو-کسی که خواست های خود را تحمیل می کند

پاپوش دوختن-سخت حیله گر بودن

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

خوردگی-ساییدگی-فرسودگی

جرنگی-نقد-یکجا-یک کاسه

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

پا در رکاب-حاضر و آماده

از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)

روگیر کردن-در رودربایستی ناگزیر به انجام کاری کردن-نگا. روبند کردن

تک خال-به ترین در میان هم ردیف های خود

تق و پوق-سر و صدا-بگیر و ببند

زیر و رو کردن-همه جا را به دنبال چیزی گشتن-به هم ریختن

زبان ریختن-سر و زبان داشتن-با چرب زبانی و شیرین سخنی کار خود را کردن

 
از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)
به لج انداختن-به لجاجت انداختن
دست نماز-وضو

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن

باب شدن-معمول و رایج شدن

دست چین-گزیده-منتخب

آی زکی(در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود)

زیر زمین-اتاق یا بخشی از ساختمان که در پایین تر از سطح زمین قرار دارد

رو دست خوردن-فریب خوردن-خام شدن

شماره ی نوشته : ٢- ۹ / ۷

به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی
پا سوخت-پا بد-بد شانس

پادرختی-میوه های خراب شده که خود از درخت می افتند
ژرسه-نوعی پارچه ی نازک-نیم تنه ی بافته از نخ

روده بر شدن-سخت خندیدن-از شدت خنده بی حال شدن
پُخی شدن-کاره ای شدن-مهم شدن
بزرگداشت-احترام-تکریم

زُل-خیره

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

زیر چاق-حاضر-آماده

 

رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

تعریف کردن-به نیکی یاد کردن-ذکر خیر کردن
خرفهم-فهماندن به ابله-شیر فهم

تر و تازه-شاداب-شسته و رفته
خاصه تراش-آرایشگر مخصوص بزرگان
ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)

بچه گولزنک-غیر واقعی-بی ارزش

جهیزیه-نگا. جهیز
دهن خود را آب کشیدن-دهان خود را طاهر کردن-استغفار کردن

دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه

راستکی-واقعی

حلال به زنده ای-در پاسخ به حلالم کن می گویند-یعنی حلال می کنم و امیدوارم زنده باشی

پاگیر کسی شدن-ناخواسته رنجی به کسی رسیدن

آلاف و الوف-مال و ثروت-جاه و مقام
رده-حرف زشت یا نامربوط

 
درد-نفرینی مانند کوفت-زهرمار-مرض

در رفتن از جا-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن
آب به چشم آمدن(طمع کردن)
دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

روی غلتک افتادن-جریان دلخواه و طبیعی را به دست آوردن-دور برداشتن و سرعت گرفتن

ریز بار-باران ریز-ابری که باران ریز دارد

 

بادکنک-کیسه ی نازک لاستیکی که آن را باد کنند و برای بازی به کودکان می دهند

از قرار-ظاهرن-آن‌طور که پیدا است

جَستن چشم-پریدن پلک چشم

روی آب نشستن-سوار قایق یا کشتی شدن

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن

ته چک-بن چک-بنجاق-بخشی از دسته چک که پس از جداکردن چک باقی می ماند

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

تو ریختن دل-سخت نگران شدن و ترسیدن بر اثر شنیدن خبر ناگوار

خبرنگار-آن که برای روزنامه-مجله-یا رادیو و تلویزیون کسب خبر می کند
چوب پنبه-چوبی سبک برای بستن سر بطری

چیز خور-مسموم شده

زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب

جا انداختن-به سر جای خود آوردن

دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه

دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

پر روده-پرچانه-روده دراز

دبه ی کسی را روغن کردن-با دادن پول و هدیه کسی را راضی کردن

 

روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن

حدس زدن-پنداشتن-گمان کردن
ازدست‌رفته(عاشق)

بکسل کردن-چیزی را به دنبال خود کشیدن و بردن

بیا و ببین-تماشایی-بسیار جالب-قابل توجه

دله کاری-پرداختن به کارهای پست و کم درآمد
از راه به‌در بردن(فریب دادن، اغوا کردن)