لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 227

آتشِ بسته(طلا)

جوش جوانی-جوشی که بر صورت یا کمر جوان ها می زند-جوش غرور

خون جگر-رنج بسیار-غم فراوان

چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

دستم به دامنت-به یاری ات سخت نیاز دارم

پیش چشم داشتن-در برابر چشم قرار دادن

جز زدن-ناله و زاری کردن

 

جیز-اسم صوت در زبان کودکان به معنی سوختن

خطایی-نوعیز آجر

خام عقلی-حماقت-دیوانگی

 
در و تخته را مهر کردن-سکوت کردن-دست کشیدن

این تن را کفن کردی-این تن بمیرد

 

چرکو-آدم کثیف

از جگر گذشتن(نامردی کردن)

رب و رسول را یاد کردن-به حد مرگ رسیدن

دوختن چشم-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

حیوونی-نگا. حیوانکی

از کسی کشیدن(از کسی رنج کشیدن)

از پشت کوه آمدن-بی‌خبر از آداب و رسوم بودن-دهاتی بودن

آبِ سیاه-نیمه کوری

از روی معده حرف زدن-بدون تعمق و بدون منظور چیزی گفتن

آفتاب‌نشین(بیکاره و تنبل)
چانه لغ-نگا. چانه شل

آمدن(آغاز به کاری کردن)

دارا-ثروتمند

دل کسی را زدن-سیر شدن از چیزی-بی میل و رغبت شدن نسبت به چیزی یا کسی

چار دیواری-خانه

پس رفتن-عقب رفتن

خفگی-حالت فشردگی گلو و تنگی نفس
جانمی-کلمه ای که در مقام خوش آمد و تقدیر از کسی می گویند

خاک عالم-تکیه کلامی برای اظهار تعجب و شرمندگی و ناراحتی

 

دست از سر کچل کسی بر نداشتن-کسی را به حال خود نگذاشتن

حرف دهن خود را نفهمیدن-مزخرف گفتن-حرف بی ربط زدن
خاله ی خر عمه ی گاو-بسیار نفهم-از اصل و نسب نادان

الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

خِر-حنجره-گلو

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

راست و ریس-موانع و معایب

دخیل-پناه برده-توسل جسته به

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

تلَکه-پول یا چیزی که با فریب و چاپلوسی از کسی بگیرند

زیر لفظی-هدیه ای که پس از بله گفتن به عروس می دهند

جان به سر شدن-بی قرار شدن-سخت نگران شدن

رقصیدن به ساز کسی-تابع سلیقه و خواست کسی بودن-از خود اراده ای نداشتن و از دیگری تبعیت کردن

چاچولی-زبان بازی-حقه بازی

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن

خِفت-نوعی گره

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

دست مریزاد-آفرین !-دستت درد نکند !

 

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار
در چاه افتادن-فریب خوردن
دو تا شدن-خم شدن-دو لا شدن

از دهان مار بیرون آمدن(هیچ کجی در کسی نبودن، راست بودن)

خاله گردن دراز-شتر-آدم فضول که در هر کاری سرک می کشد

بکُش بکُش-دعوا و مرافعه جمعی تا حد کشتن
حاجی من شریک-کسی که خود را داخل کاری می کند و مدعی شراکت می شود

چپری آمدن-زود آمدن

بی مناسبت-نابجا-نامربوط

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

خنسی-گرفتاری-تنگدستی

بازجویی کردن-تحقیق و بررسی کردن
چشم چرانی-هرزه نگاهی-به رن و دختر مردم نگاه کردن
رانندگی-فن راندن وسایط نقلیه-اصول و قواعد راندن

زنده دل-آدم با شور و حرارت-پرنشاط

وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان)
پیزر به پالان کسی گذاشتن-با دروغ و چاپلوسی کسی را فریفتن-هندوانه زیر بغل کسی گذاشتن
التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)

 

جر و بحث-مجادله ی شدید گفتاری

خوش نقش-خوش اقبال-پارچه یا قالی که نقش های زیبا دارد

در هم رفتن سگرمه-گره بر ابرو افتادن-اوقات تلخ شدن

تکان نخوردن آب از آب- آب از آب تکان نخوردن

خسته و مرده-درمانده-وامانده-قدرت از دست داده

خراب شدن-از کار افتادن-منحرف

رو آوردن-مراجعه کردن-دست به دامن شدن-پناه جستن

حال آمدن-بهبود یافتن-سرحال شدن-چاق شدن

از دماغ فیل افتادن(بسیار متکبر و خودبین بودن)

خانه ی خاله-جای راحت و خودمانی-ملک شخصی

چغل خوری-سخن چینی

تو دو کشیدن-کسی را وارد کاری کردن
بر و برگرد نداشتن-مسلم-قطعی-بی چون و چرا

خر با تشدید-بسیار احمق-الاغ تمام عیار

پشت دستی زدن-برای تنبیه به پشت دست بچه زدن

خراب شدن-از کار افتادن-منحرف

اهل بیت-اهل خانه-خانواده

حق نشناس-نا سپاس

تخته پاک کن-چیزی که با آن تخته سیاه را در کلاس پاک می کنند
خدا قوت-خدا قوت بدهد-خسته نباشی

بلا ،-آدم حیله گر-زرنگ-آسیب-زیان آزار

دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند

خشک خشک توش کردن-در مقابل کسی شدت عمل به خرج دادن-کسی را سخت آزردن

خونسرد-آرام-بی خیال
چشم و دل دویدن-چشم چرانی کردن-هوس رانی کردن
پَخ-مسطح-بی ژرفا

چنار عباس علی-متلک بد

آیه‌ی یاس(آن که بدبینی را به کمال می‌رساند)

 

تک و تو-توان و قدرت-شتاب

بوسیدن و به تاقچه گذاشتن-ترک گفتن-کنار گذاشتن

راست و ریس کردن-آماده کردن-به ظاهر درست کردن

 

 

بد شیر-متقلب-بد جنس

اِحلیل خوردن-فریب خوردن

دست انداز-ناهمواری راه و جاده

جار زدن-سر و صدا راه انداختن-همه را با خبر کردن-رازی را بر ملا کردن-فریاد کشیدن
تلکه بندی-چیزی سرهم بندی شده و آسیب پذیر

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

به خورد کسی دادن-به زور به کسی خوراندن-به کسی قالب کردن

چاله چوله-جای پر از گودال-زمین ناهموار
خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن

آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند

چه صیغه ای است ؟-چه معنی داد ؟

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

زَوال-مست مست-لول

دیگ به سر-لو لو
دردش بودن-درد زاییدن زن گرفتن-هنگام زاییدن زن رسیدن
زیر چیزی زدن-حاشا کردن-انکار کردن

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

رسانه-وسیله ی ارتباطی

ته کیسه-آن چه که پس از دادن خرج ها در ته جیب و کیسه به جا می ماند

زبان خود را گاز گرفتن-از گفتن سخن نا به جا پشیمان شدن-از سخن گفتن خودداری کردن

جاده کوبی-راه صاف کردن

دله بازی-رفتار آدم دله

پخمه-بی عرضه-خجالتی-ترسو

 

اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

 
آتش بی‌دود(آفتاب، غضب)

دخترینه-دختر-مونث

چنته-خورجین چرمی-فکر-سینه

اگر بمیری هم(به‌هیچوجه، هرگز)

زیر تشکی-رشوه

زهره دان-کیسه ی صفرا
رفتن از رو-خجالت کشیدن-شرم کردن-از میدان به در رفتن-مجاب شدن

 

جا افتادن-سر جای خود آمدن

رنجیده شدن-آزرده خاطر شدن-آزرده دل شدن

 
جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

آشنایی دادن(خود را معرفی کردن)

بی برو برگرد-بدون تردید-بی چون و چرا

بی چک و چانه-بی گفت و شنود-بی کم و کاست

 

پشت پا به بخت خود زدن- به بخت خود پشت پا زدن

حرف کسی شدن با کسی-با کسی مشاجره پیدا کردن

دو سر قاف-دشنامی زشت که گاه برای شوخی نیز گفته می شود

بد ریخت-بد شکل-بد هیکل-بد قواره

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت

اوا خواهر(مرد زن‌نما، مردی که علائق زنانه دارد)

رویخی-فرنی-نوعی دسر که از نشاسته و شکر درست می کنند
پیشکار-رییس دارایی شهر یا استان

آن چنانی(چنانکه خود می‌دانی، بسیار گران‌بها، بسیار عجیب)

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

 
دل پَر زدن-بسیار مشتاق بودن

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

خود را خوردن-رنج بردن

چوب به سوراخ زنبور کردن-شوراندن و تحریک کردن عده ای

 
آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن

اله و بله کردن(لاف زدن، چنین و چنان گفتن)

چار خیابان زدن موی سر-تراشیدن مو به شکل + که برای تنبیه دانش آموران انجام می گرفت

 

بخت-شانس-اقبال-شوهر

خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

خون کسی در نیامدن-بی نهایت خشمگین بودن

 

رشته فرنگی-ماکارونی
دبه در آوردن-جر زدن-از قول خود سر باز زدن-اظهار پشیمانی کردن پس از عقد قرارداد
چشم نداشتن برای دیدن کسی-تحمل نکردن کسی-از کسی بدش آمدن

اجاق کسی کور بودن(نازا بودن، بی فرزند بودن)

زر زدن-دری وری گفتن-گریه کردن

ته دار-پایه دار

 

 

 

زهره ترک کردن-سخت ترساندن-از وحشت به حال مرگ انداختن

از دولت سر-به لطف کسی-از برکت وجود کسی

دست چپی-از جناح چپ-مخالف حکومت
درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

با خرس توی جوال رفتن-با آدم ناجور همدم و همکار شدن

جایی را جارو کردن-همه ی موجودی جایی را با خود بردن

از هول هلیم توی دیگ افتادن(از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن)

چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از مردم می گیرند

خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

زبان ریزی کردن-زبان ریختن

 

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

جوشانده-دارویی که آن را در آب می جوشانند و عصاره ی آن را به بیمار می دهند

جر و بحث کردن-مجادله را به درازا کشاندن

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم

در آمدن گند کاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

آب خنک خوردن-به زندان افتادن

آبِ خشک(آب بسته)

 
بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن
رو به قبله کردن-کسی را که درحال مرگ است رو به قبله خواباندن

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

اُتُل(شکم، اتوموبیل)

چلاق شده-نوعی نفرین است

اهل بخیه-وارد در کار-اهل فن

به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

خرپا کوب-کسی که کارش ساختن خرپا است
جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن

 

 

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

تا گلو زیر بار قرض بودن-قرض بسیار داشتن

زبر-خشن-غیر لطیف

پشت چشم کسی باز ماندن-انگار نه انگار-برای کسی فرقی نداشتن
پس زدن-کنار زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن

دله کردن-کسی را به دلگی عادت دادن

چلچل-خال خالی-ابلق

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن

زنده باد مرده باد-جار و جنجال سیاسی-تظاهرات سیاسی-شعارهای موافق و مخالف دادن

پاتی کردن-باد دادن خرمن

 

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

به گوزگوز افتادن-پیر شدن-از خستگی زیاد از پای در آمدن

آدم مقوایی(بی‌اراده، کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند)

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

خر کریم را نعل کردن-رشوه دادن-راضی کردن

زدن به چاک-در رفتن-جیم شدن
برادر زاده-فرزند برادر
چاخان کردن-دروغ گغتن-چُسی آمدن
چشته خور-کسی که پس از یک بار کمک گرفتن همیشه توقع کمک دارد

با کله-دانا-چیز فهم-خردمند

دست برداشتن-صرف نظر کردن-چشم پوشی کردن-به حال خود رها کردن

خوار و حقیر-بی اعتبار-بی ارزش-ناچیز
حرف توی دهن کسی خشک شدن-از سخن گفتن باز ماندن

 

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

زهر چشم-نگاه خشم آلود

دستِ چپ-سمت چپ

چشم زدن-چشم زخم زدن-ترسیدن

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

زیر سر داشتن-آماده شدن

پا توی کفش کسی کردن-با کسی در افتادن-به آزار کسی برخاستن

دنبال کسی گذاشتن-در پی کسی دویدن-کسی را تعقیب کردن

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن
تَق-صدای برخورد دو چیز به یکدیگر

زوزه-صدای ناله ی حیوان یا صدای باد
جاده خاکی-راهی که با وسایل فنی ساخته نشده است

راه داشتن-چاره ای داشتن-داشتن ارتباط پنهانی-وجود داشتن راه مخفی با جایی

چوب زیر دم کردن-تحریک کردن

دُم توی پا گرفتن-شکست خورده رفتن-نامید و ساکت شدن

 

 

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی
برج ریق-برج نامیمون و نامبارک

 

 
پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست
تیر و ترقه شدن-سخت خشمگین شدن-ناگهان از جا در رفتن و ناسزا گفتن

چرت کسی پاره شدن-ناگهان از خواب پریدن

پر بودن خیک کسی-سیر بودن
آینه‌ی دست-تیغ و خنجر

روی کسی را به زمین انداختن-درخواست کسی را رد کردن

پوست انداختن-از سختی چیزی به ستوه آمدن
دم کار گرفتن-به کار واداشتن

دوبلور-دوبله کننده

حال آوردن جگر-بریدن صفرای جگر با چیزهای ترش مزه

چس نفس-پر حرف-کسی که حرف های بی سر و ته و ملال آور می زند

خوش غیرت-در زبان لوطیان گاه نشانه ی اعجاب و گاه دشنامی است به جای بی غیرت

زبر-خشن-غیر لطیف

دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن

آب‌کور(کسی که سودش به دیگران نمی رسد)

ته گیلاس-نوشیدنی کمی که ته گیلاس مانده است

جفتک زدن-نگا. جفتک انداختن

آشیخ روباه-آب‌زیرکاه-مکار

بادکش کردن-بیرون کشیدن خون بوسیله ی بادکش

زیر گوش کسی زدن-به کسی سیلی زدن
با اشتها-متمایل به غذا
پر عائله-کسی که اهل و عیال بسیار دارد

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)
از دماغ فیل افتادن(بسیار متکبر و خودبین بودن)

آویزان کسی شدن(طفیلی کسی شدن)

پشم نداشتن کلاه کسی-اعتبار نداشتن-کاری از کسی برنیامدن

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

رُک زده-زل زده-خیره شده

دل دار-دلیر-شجاع-معشوق

دلچرکین-کسی که از چیزی اکراه پیدا کرده است

زیر گذر-راهی زیرزمینی برای پیاده ها که پیاده رو این سوی خیابان را به آن سو پیوند می دهد

تو کَت کسی نرفتن-زیر بار نرفتن-نپذیرفتن
به سر و کول هم پریدن-دعوا کردن-شلوغ بازی درآوردن

زیر سر داشتن-آماده شدن

 

خم گرفتن-فنی از کشتی

 

زور گو-کسی که خواست های خود را تحمیل می کند

آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)

پنبه از گوش در آوردن-از غفلت در آمدن-هوشیار شدن

چاشت یک بنگی-خوردنی کم با پول اندک

خاک تو سری-مصیبت زدگی-گرفتاری-بدبختی

پیچاندن کسی-کسی را گرفتار درد سر کردن-کسی را سوال پیچ کردن

آستین از دهان برداشتن-خندیدن
تق و پوق-سر و صدا-بگیر و ببند

چشم چران-کسی که چشمش به دنبال زیبارویان باشد

دور و دراز-فراخ و وسیع

پا به زا-حیوان یا انسانی که هنگام زایمانش نزدیک است

زیر زمین-اتاق یا بخشی از ساختمان که در پایین تر از سطح زمین قرار دارد

جامه شور-رختشوی

تشر زدن-سرزنش کردن با فریاد-توپیدن

پارسنگ برداشتن عقل کسی-خل بودن-دیوانه بودن

چادر نماز-چادری که زنان هنگام خواندن نماز بر سر می کنند

بال بال زدن-بی قراری کردن-دل واپس بودن

چریدن-راه افتادن کار و کاسبی

دری وری-سخن بی سر و ته-چرند و پرند

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

جهنم دره-جای نامناسب و عذاب دهنده

رشوه خواری-دریافت دستمزد برای انجام کاری ناروا و غیرقانونی

آیَم سایَم(گاه‌کاهی)

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

خرمن-انبوه و پرپشت
ته خانه-لوازم بی مصرف-بقایای اثاث خانه

آب به چشم آمدن-طمع کردن

بُر زدن-مخلوط کردن ورق های بازی

چهار چشمی-با دقت و مراقبت کامل

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن
انداختن باد به غبغب-تکبر کردن-قیافه گرفتن

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)